Seray Şahinler- Nobel yazın Ödülü’nün nihayet sahibi, Fransız müellif Annie Ernaux, kendi yazdığı, oğlu David Ernaux-Briot ile yönettiği “Super-8 Yılları” isimli belgesel sinemanın gösterimi için birinci Defa İstanbul’daydı… İstanbul Sinema Festivali’nin davetlisi Ernaux, Evvel sinema gösterimine katıldı akabinde basın mensuplarıyla bir ortaya geldi. Müellif birinci romanlarından Yazı pratiğine, belleği keşfine, Fransa’nın dönüşümünden siyasal ve toplumsal problemlere kadar pek Fazla bahis hakkındaki görüşlerini içtenlikle paylaştı.
Utanç tepkisi
Kadın hareketinin öncü muharrirlerinden biri Annie Ernaux… Emekçi sınıfına mensup bir aileden geliyor. Hayatından izler romanlarında sıkça yer buluyor. “Seneler” başta olmak üzere, “Yalın Tutku”, “Babamın Yeri”, “Boş Dolaplar” üzere kitaplarda bu izleri görmek mümkün. (Yazarın “Bir Kadın” ve “Olay” isimli romanlarının geçtiğimiz hafta birinci Defa Türkçede yayımlandığını ekleyelim.) Sınıf atlama, evlilik, bayan özgürlüğü, kürtaj, ölüm üzere sorunları kendi tecrübeleri üzerinden aktarıyor. Nobel yazın Mükafatı ile sesi dünyanın her köşesindeki bayanların sesine ortak oluyor.
Ernaux’nun romanları birer toplumsal roman birebir vakitte. Personel sınıfına mensup ailelerin ‘kızları’ benliğini ararken ‘ben’le hengame hâlinde olan bayanlar, utanç ve dayatma hisleriyle çaba edenlerle bir manifesto yazıyor. Sorularımızı yanıtlayan Ernaux sanatın ve edebiyatın toplumsal yapıları değiştirmeye katkı sağladığına inanmadığını Ancak sanatkarların bir şuur yaratması gerektiğine dikkat çekti. Romanlarında kendini Özellikle bayan vücudu üzerinden hissettiren “utanç” hissine temas eden muharrir, “Kişisel olanla toplumsal olan birbirine Zıt değiller. Kitaplarımda çoklukla hislerden Laf ediyorum. Toplumsal öğeler barındıran hisleri da buna iç ediyorum. Sözleri seçiyorum. Yazarken benim kıstasım hisler. Kitaplarımın birçoklarında, şimdi Türkçeye çevrilmemiş olan ‘Utanç’ isimli romanımda bu utanç hissinden Laf ediyorum. Aslında toplumsal, toplumsal bir histir bu. Bu hisler size daima dışarıdan dayatılır. Ben de dışarıdan dayatılan bir utanç hissini kitaplarımda aktardım. Buradan hareketle dünyayı, toplumu okumaya çalıştım. Yazdıklarımın hayata olabildiğince yakın olmasını istiyorum. yazın hayata ne kadar yaklaşırsa o kadar yazın olur” diye konuştu.
Ernaux, yazdıklarının bayanlar üzerindeki tesirinin Simone de Beauvoir’dan daha Çok olduğu yorumlarına ise şu karşılığı verdi: “Dürüst olacağım, yıllardır pek Fazla okur mektubu aldıktan sonra, evet böylesi bir duyguya kapıldığımı söyleyebilirim. Ancak aramızda şöyle bir ayrım olabilir. Benim birdenbire tesir yaratmak üzere bir arzum olmadı, çıkış noktam bu değildi. En başta ve sıklıkla bir gereksinim hasıl olduğu için bu beni yazıya itti.”
‘Belleğim esastır’
Kendi gerçekliğini yaşadığı çağın, toplumun ve dünyanın gerçekliğiyle damıtan ve bunun üzerinden kelamını söyleyen bir yazar olan Ernaux, edebiyatı gerçek hislerin yansıtıldığı bir Meydan olarak tanımladığını, edebiyatın bir süreç olduğunu söyledi. Yazdığı her kitabın sonunda “Bu yazılar neyi değiştirir” sorgulaması yaptığını lisana getirdi ve ekledi: “Her Vakit belleğime başvurdum. Notlardan çok belleğim temel kaynağımdır.” Türkiye’ye birinci Kez gelen muharrir, “İstanbul’da ne hissettiniz?” sorusuna ise “Sokaklarda Fazla yürüyemedim. Lakin birtakım şeyler hissettim. İstanbul’da bir özgürlük hissi hâkim. Tüm dünyayı içinde barındıran bir şehir” cevabını verdi.
‘Nobel’i aldığımda Öfke rüzgârı esti’
Annie Ernaux, bayanın edebiyattaki yerine dikkat çekerek “Sizce bayanın özgürleşmesi ile metnin özgürleşmesi ortasında bir bağ Mevcut mı?” sorusuna şu cevabı verdi: “1970’lerde bayanlar direkt vücutlarıyla ilgili yazdılar. Ben de bu nesildenim. Yalnızca gizlice yaptığım kürtajdan Laf etmedim, bedenle ilgili olan bütün ögeleri anlatırım kitabımda. Erkeklerin yazdığı gerçekliği yansıtır üzere görünüyor. Gerçeğin ne olduğuna dair bir monopol kurmuşlar. Güya gerçeğin ne olduğu onların inhisarındaymış üzere Halbuki bu yanlışsız değil. Erkek muharrir olduğunuzda bu yazın oluyor. Bayanlar yazınca ise ‘kitap yazdı’ oluyor. fakat onlar bir edebiyatçı olarak görünmüyor. Ben Nobel yazın Ödülü’nü aldığım Vakit Fransa’da Aka bir Öfke rüzgârı esti. Zira, bu mükafatı almış bir bayan yoktu. Bayanlar hala daha edebiyatta legal görülmüyor.”
Yorum Yok