Efnan Atmaca – Değişmeyen Biricik şey değişimin ta kendisidir denir ya kimi romanlar vardır ki daima yeni kalır, kelamı daima tam gediğine oturtur. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Saatleri Ayarlama Enstitüsü”, bu tanıma en Müsait kitaplardan biri olarak her dönemde tekrar keşfedilir. Artık de tiyatro sahnesine uyarlandı bu roman. Uyarlamasını ve direktörlüğünü Serdar Biliş üstlendi. Serkan Keskin’in oyunculuk resitali sunduğu görünürde Biricik Benlik olsa da sahneyi ehil oyuncunun doldurduğu bir rejiyle seyirciyle buluştu.
Keskin yaklaşık iki saat boyunca seyirciyi “Saatleri Ayarlama Enstitüsü”nün neredeyse bütün karakterleriyle buluşturdu. Ortada Aka bir emek vardı. Keskin’in oyun sonunda sırılsıklam kalan gömleği bu emeğin en çarpıcı ispatıydı hiç kuşkusuz. Oyunda da atıf yapılan romanın en kilit tanımlamalarından “Belki de şahsiyet dediğimiz şey bu, yani hafızanın ambarındaki maskelerin zenginliği ve tesadüfü, onların birbiriyle yaptığı terkiplerin bizi benimsemesidir” cümlesinin gövde bulmuş hâliydi Keskin sahnede. Ambarında epey yıldır biriktirdiği bütün maskeleri sundu seyirciye. Karakterden karaktere, rolden role girdi. Gamze Kuş’un imzası bulunan sahne ve kostüm tasarımı onun en Aka yardımcısı oldu. Hareketli dekor dizaynıyla bir saniye durmadan romanın bütün karakterlerini ete kemiğe büründürdü ehil oyuncu.
Karakterler geçidi
Bir öteki yardımcısı ise Ahmet Sesigürgil’in manzara direktörlüğünü üstlendiği sinema oldu. Tiyatro ile sinemanın uyumlu bir birleşimini seyrettik. Romanın zamansızlığına dahası zamanötesiliğine vurgu yaparcasına dünü, bugünü ve geleceği birleştirdi bu tasarım. Çekilen görüntü sineması, ki Tekrar bütün rolleri Keskin üstlenmişti, oyuncuya sahnede eşlik etti. Sinema ile tiyatronun nasıl İç içe geçebileceğine dair orjinal, geliştirilebilir ve övülesi bir formül sundu. Bu uyarlama tutumuyla tiyatronun geleceğinin hangi istikamete gidebileceğini gösterdi.
Ancak güç bir romandır “Saatleri Ayarlama Enstitüsü”… Her okuyanın farklı bir tat bulduğu, her okunduğunda nerelere inceden inceye dokundurduğunu bir Sefer daha ayrım ettiği bir roman. Hâl bu türlü olunca tiyatroya aktarılmasında da birtakım aksaklıklar oluyor alışılmış. Uyarlamadan öte karakterler üzerinden romanın anne ekseninin anlatılması olarak yorumlayabiliriz oyunu. Romandan seçilen cümleler üzerinden kıssayı sunup özü de kelamı de seyirciye bırakmayı tercih etti Biliş. Bu romanı Fazla sevenlerin biraz buruk çıkacağı bir uyarlama olsa da klâsik ile çağdaşın İç içe girdiği tutumuyla Tanpınar’ın “Saatleri Ayarlama Enstitüsü”yle açtığı yolu takip ettiğini söyleyebilirim. Romanı okumayanlar için ise bir fırsat. Keskin’in tabirin tam manasıyla oyunculuk resitali sunduğu “Saatleri Ayarlama Enstitüsü”, Hayri İrdal’dan Halit Ayarcı’ya, Nuri Efendi’den Dr. Ramiz’e, Abdüsselam Bey’den Mübarek’e toplumların ve insanların tavırlarını, davranışlarını eleştirel lisanla anlatan karakterleri tanımak için bir fırsat. Düşünmek, sorgulamak ve anlamak üzerine bir davet. Zira bu romanın özü sözündedir ya o kelamı de Keskin, oyunculuğuyla aktarmasını bildi. O Vakit Laf Yine Keskin’in sesinden Tanpınar’dan gelsin: “Saatin kendisi yer, yürüyüşü vakit, ayarı insandır…Bu da gösterir ki, Vakit yer, beşerle mevcuttur.”
Yorum Yok