Evrim Altuğ- İstanbul Karaköy’deki tarihî Kurşunlu Han’da pek Fazla emektar ile omuz omuza çalışanlardan biri de heykeltıraş Nilhan Sesalan. Kendisi, Suudi Arabistan Krallığı’nın başşehri Riyad’daki Tuwaiq Heykel Sempozyumu’na Türkiye’den çağrılan birinci bayan sanatçı oldu.
Sesalan, dördüncü yılına giren sempozyum ve işlik ile standa 20 ülkeden davetli imzalardan biriydi. Sanatçı, Durrat al Riyad bölgesine seçilen 30 kamusal heykelden birine “Existance” ismiyle imzasını attı. İştirakçilerin yaklaşık bir ay uzunluğu emek verdiği eserler, bu Yıl birinci Sefer Riyad madenlerinden elde edilmiş granit ve kum taşının biçimlendirilmesiyle üretildikleri alanda sergilendi.
Bu yılki Heyet Başkanı küratör Marek Wolynski, Alaa Tarabzouni, Ali Al-Tokhais, Dr. Effat Fadag ve Johannes von Stumm tarafından seçilmiş eserler daha sonra Riyad’daki kalıcı adresleri olacak kamusal alanlara yönlendirildi. Proje, 2019’dan günümüze, 90 sanatkarın yapıtını kente kazandırdı. Sesalan, 2023 teması “Uyumun Enerjisi” olarak tayin edilen tecrübesine dair Enteresan ayrıntıları anlattı.
Etkinliğe Kral Selman bin Abdülaziz’in konut sahipliği yaptığını ve yaklaşık 700 Namzet ortasından seçildiğini söyleyen Sesalan onunla Bir arada projeye katılan heykeltıraşların altısının Suudi asıllı, içlerinden üçünün bayan, üçünün erkek olduğunun altını çizdi. Sesalan, mesleğinde birinci Defa Suudi heykeltıraşlarla tanıştığını, Londra’dan Teksas’a birçok noktada eğitim almış bu imzaların ıslak ortalamalarının 35 ile 60 ortasında olduğunu aktardı.
Peki, ne değişti?
Sesalan, sempozyuma katılan heyet üyesi Johannes’in özelinde “Burası bir İslâm ülkesi, heykel yasaktı; pekala bugüne kadar ne değişti?” sorusuna da Cevap arandığına değinirken, Suudi organizatör ve sanatkarlardan “Dünya değişti, heykel Kıymetli bir bilgi kaynağı ve biz bu bilgiden yoksun olmak istemiyoruz” yorumu aldıklarını vurguladı. Sesalan öte yandan heykel sanatının halka ulaşımında Suudi Arabistan’da anne akım medya dışı bir aygıtın daha bulunup bulunmadığı istikametindeki sorumuzu şöyle yanıtladı: “Organizasyon kökeni Kral’dan geldiği için bu, Kamu tarafından sorgulanmıyor. Kamu o sebeple benimsiyor. lakin benim, katılan izleyicilerden anladığım, gördüğüm kadarıyla, herkes zati bizim Fazla Aka bir kesimimiz hâline gelmiş. Yani Türkiye’de, Örneğin Trabzon’da, İstanbul’da herkesin bir meskeni var. Trabzon’u artık bir Suudi Arabistan kenti üzere düşünebiliriz. Orada tanıştığım Tüm arkadaşlarımı artık bizim bir kesimimiz üzere görüyorum. Evet, buradaki duruşları, kostümleri daha farklı ama hepsi buralı, yani. Ve yalnızca bir başörtüsü farkı Mevcut ki birçok şahıs artık onu da çıkarmış durumda. Ben burada nasıl giyiniyorsam, orada da rahat bir biçimde dolaştım. Halbuki Kral, fikrini her Lahza değiştirebilirdi. Biz, çölün ortasında, yemyeşil bir ortamda, lüks bir otelde kaldık. Her şey hakikaten üst seviye idi. çok tasarlanmıştı. Orada yüzebiliyordunuz da. Ancak, hani Kral sabah uyanıp da, ‘Kimsenin yüzmesini istemiyorum,’ derse, o vakit Doğal kimse yüzemeyecek. Yani ülkenin Tüm karakterini Kral belirliyor ve Kamu da buna ‘uyum’ sağlıyor.”
Bütçesi dokuz milyon Avro civarındaki Riyad Heykel Sempozyumu kapsamında sanatkarlara da hatırı sayılır bir telif ödendiğinden Laf eden Sesalan, müşahedelerini şöyle iletti: “Orada olmak için üzerine Nakit verir miydim, evet, verirdim. Bu beni Mesut ederdi. Granit, yontma teknikleriyle Fazla yavaş ilerleyen, biraz sizi de yontan bir materyal. Ben kendi adıma, kendi yapıtımı hafifletmeyi başarabildiğimi, unsurun varlığı ile fikir ortasında uygun bir muhteşem pozlama yapabildiğini düşünüyorum. Aktifliğe katılan bütün sanatkarlar, kendi karakterlerini yansıtabildiler. Herkes, kendisi ne kadar ise o kadar oradaydı. Bu, benim için Fazla kıymetliydi.”
İnanç. sanat ve soyutlama
Sesalan ile Riyad’daki inanç, sanat ve soyutlama üçgeni konusunda konuştuk. Bize müşahede, tecrübe ve fikirlerini anlattı: “Soyutlama, elbette ki değerliydi. Ama çizgisel olarak da küçük tefek, soyut-figüratif işler gördüm. Hatta birçok Suudi, Arap ziyaretçinin benim etkinlikteki heykelim için ‘Ah, bayana benziyor’ dediğine şahitlik ettim. Heyet, kestirim ediyorum ki Fazla realist figür seçmedi. ancak onun dışında, âlâ bir seçki yapmışlardı. Tüm dünyada yaşayan heykel sanatına, Fazla taze bir referans ile, kendi ülkelerinde şu anda sahipler. Ben, aktiflikte yaptığım teklifin dışına biraz da gayret ederek çıktım. nihayet yıllarda ‘Boşluğun Haritası’nı yapıyorum. Orada da Yine çizmek istediğimde Suudi bir heyet üyesi de geldi ve bana Mani olmak istedi; bu yapıta çizgisel olarak bile katkım oldu. Birazcık konuşmak durumunda kaldık…”
Yorum Yok