Müjde Işıl – 59. Antalya Altın Portakal Sinema Festivali’nde En Güzel Sinema ve En Güzel Senaryo Ödülleri’ni kazanan “Karanlık Gece” berbatlığın olağanlaşmasını, yaygınlaşan linç kültürünü, eril lisanı, erkek hükümran baskıyı anlatarak nihayet devirde üzerine en Fazla konuştuğumuz üretimlerden biri oldu. Biz de sineması, direktörü ve senaristi (Murat Uyurkulak ile birlikte) Özcan Alper ile başrol oyuncusu Berkay Ateş’ten dinledik.
“Karanlık Gece”nin senaryosu nasıl ortaya çıktı? Size ilham kaynağı olan muhakkak bireyler, olaylar ya da eserler Mevcut mıydı?
Bir sinemaya ya da senaryoya başlarken kimi bir şiir kimi bir fotoğraf ya da küçücük bir gazete haberi tetikleyici olabiliyor. lakin bu sinemada daha Fazla ülkenin içinde bulunduğu ruh hâlinin yansıması barizdi diyebilirim. Seyahat vakti yitirdiğimiz Ali İsmail Korkmaz ve öteki gençlerle birlikte Nuh Esaslı, Rabia Naz ve maalesef yıllarca ekmek parası için Karadeniz’e gelip Kötü şartlarda çalışmak zorunda kalan, bir de üstüne lince maruz kalan Kürt tarım personelleri, imla sürecinde etkilendiğimiz durumlardı. Bu ruh hâli içerisinde öyküyü yazmaya başladım sanırım.
Filmde çözülmesi gereken bir cinayet gizemi yok. Katiller muhakkak, kurban belirli ancak seyirci tansiyonu anbean hissediyor. Bu güç denklemi nasıl kurdunuz?
Evet, klasik bir polisiye öyküdeki üzere katil kim ya da katil nasıl yakalanacak durumu yok sinemada. fakat “O gece tam olarak ne oldu?” sorusu etrafında şekillenen bir merak ögesi ve tansiyon Laf konusu. Zira sinemanın temel problemi, üzeri örtülmeye çalışılan bir cürmün, unutturulmaya çalıştırılan bir olayın nedensellikleri ve bunun sorgulanması üzerine konseyi. öteki taraftan dediğiniz üzere bir Amerikan polisiye matematiğindeki yüzeydeki Hadise ve olgudan çok, temel olarak bu cürmün ferdî ve toplumsal ruhsal ve sosyolojik istikametini Aleni etme sıkıntısı var. Bir linç öyküsü olması ve bu lincin aslında Türkiye’de nasıl bir kültüre dönüştüğü sıkıntısı var. Bu güç denklemi Murat Uyurkulak üzere bu alanda uzman bir edebiyatçı ile çalışmak kolaylaştırmıştır diye düşünüyorum.
İshak’ın vicdanı olmasa her şeyin üstü örtülmüş durumda köyde. Berbatlığı, linç kültürünü olağanlaştırmak üstten aşağı mı şekilleniyor, bireyden başlayıp yayılan bir salgın mı?
Özellikle kötülük sıkıntısı, senaryoyu yazarken Murat ile en Fazla konuştuğumuz ve farklı okumalar yaptığımız bir durumdu. Öncelikle biliyoruz ki kötülük sorunu varoluşundan beri insanın daima içinde olan bir sıkıntı. Hatta o denli ki Habil ve Kabil rivayetine kadar götürebileceğimiz bir durum. Mutlak güzel ve mutlak bir Kötü olma hâlinden bahsedemeyiz. Lakin sinema esnasında, Özellikle bizim de üzerine tartıştığımız, Terry Eagleton’ın kötülük üzerine de yazdığı üzere. Sorun kimi yalnızca dinî ya da toplumsal Yalın olgularla açıklanamayacak kadar kompleks olabiliyor. fakat Türkiye’de Özellikle sistemin linç kültürünü Daimi bir biçimde her cinsten ötekine karşı Gerekli durumlarda kullandığını biliyoruz. Bu evet, üstten aşağıya şekillenen bir kültür. fakat bir yandan da konutta, okulda, sokakta ve her yerde bu kültüre maruz kaldığımız da aşikâr. Esasen linç olaylarına baktığımız vakit, gündelik hayata sızmış bu ırkçılığın Türkiye’de kendine has hâllerini görmek de mümkün. Bilhassa, özgüven sorunu, aşağılık kompleksi, haset duygusu, sağlıklı yaşanmamış cinsellik ve bunun görünürde baskın bir erkeklik ve eril bir kültürle sarmalanması bu stil durumlarda ziyadesiyle karşımıza çıkmakta.
Obruk metaforu Tayfun Pirselimoğlu’nun “Kerr”inde de vardı fakat Emin Alper’in “Kurak Günler”i ile “Karanlık Gece” ortasında epey benzerlik Laf konusu. Tıpkı devirde çekilmiş bu iki üretimdeki benzerlikler hakkında sizin fikriniz nedir?
Bazen olabiliyor bu stil benzerlikler. Pek olağan görüyorum. Açıkçası Fazla klasiktir, çokça söylenir fakat insanlık tarihini toplasanız 30 Tane Hikaye vardır. Geri kalan hepsi öykülemedir esasen.
Finalde insanlığın karamsarlığı ve tabiatın umudu Yan yana duruyor güya. Sizce hangisi daha baskın?
Pandemi devrinde artık kendimizi yani insanı merkeze Meydan bir düşünüşten ve Siyaset alanından uzaklaşmamız gerektiğini düzgünce anlamış olduk. Bu yüzden insanın değil, tabiatın ve bütün canlıların merkezde olduğunu; insanın, tabiatın hâkimi değil, onun bir kesimi olduğunu anlamamız gerek. Yahut şöyle de diyebiliriz: İnsan lakin tabiat ile uyumlu olduğunda umudu ve özgürlüğü daha Fazla büyütecektir.
BERKAY ATEŞ: “Gerçek apaçık önümüzde”
İshak Özellikle mental açıdan hayat vermesi güç bir karakter. Bu role ‘evet’ deme sebepleriniz nelerdi?
İshak Fazla derinlikli, katmanları olan, hem geçmişi hem bugünü yaşayan, bu farkı ortaya koymak zorunda olduğum ve beni zorlayacağına da inandığım bir karakterdi. Bağlama çalmayı, motor kullanmayı, dağcılığı öğrenmemi sağladı. Doğal Tüm bunların dışında Özcan Alper sinemaları hayatımda Fazla kıymetlidir. Bu sebepten de ‘evet’ demem güç olmadı.
“Karanlık Gece”nin, tiyatro oyununuz “Hakikat Şüphesiz Bir Gün” ile ortak noktaları olduğunu düşünüyor musunuz? Sinemanın senaryosuna katkınız oldu mu?
Senaryoda bir katkım yok. Fakat Murat Uyurkulak ve Özcan Alper ile Birlikte Ira ve öykü üzerine Fazla Fikir alışverişinde bulunduk. Benim Tüm fikirlerime de açıklardı kendileri. Beni bir müellif olarak da kabul etmeleri Fazla değerliydi o süreçte. “Hakikat Elbette Bir Gün” ile ortak noktaları Mevcut sinemanın. Karanlıktan bir gerçeği ortaya çıkartmanın uğraşı bu öyküler. Yaşadığımız devir; hikâyeleri, sinemaları, oyunları o denli ortaklaştırıyor ki… Gerçek apaçık önümüzde zira; bu periyoda tanıklığımız bu kıssalar.
Özcan Alper ve Emin Alper üzere Müstakil sinemamızın kuvvetli direktörlerinin sinemalarında rol almak mesleksel açıdan size neler kazandırdı?
Her ayrıntıyı önemsemek, direktörün kurduğu dünyayı anlamak, lisanını anlamak ismine Fazla itimat verici direktörler kendileri. Oyunculuğuma katkıları büyüktür. Emin Alper’i de Özcan Alper’i de Fazla Kıymetli hikâyeciler olarak görüyorum. Karakterin gerçekliğini düşünerek, katmanlarını ayrıntılı belirleyerek ortaya koyuyorlar. Oyuncuyu rahat bırakıp özgür bir Hudut içinde gerçeğe ulaşmak için ellerinden geleni yapıyorlar.
Yorum Yok